W poprzednim wpisie wspominałam o tym, że w następnym omówię wybór projektu gotowego. Po raz kolejny popełniłam tekst o wiele za długi, ale mam pewność, że dla osoby zainteresowanej będzie on skarbnicą informacji. Dlatego, jeśli szukasz domu idealnego dla siebie, ale właściwie nie wiesz na co zwrócić uwagę- zapraszam do lektury.
Kończąc wstęp, chciałabym zaznaczyć, że nie jest to wpis dla osób, które chcą zatrudnić architekta do wykonania w całości indywidualnego projektu. Dlaczego? Otóż w przypadku projektu, od początku do końca wykonanego przez architekta, to w jego gestii jest zadbać o wszystkie funkcje, formalności i każdy drobiazg, tak aby dom był idealnie skrojony pod Twoje potrzeby. Natomiast kiedy decydujesz się na wybór jednego z projektów gotowych, całą tę pracę i wszystkie wymienione powyżej rzeczy musisz zadbać sam. Oczywiście współpraca z architektem ma w sobie nieskończoną przewagę w możliwości personalizacji przestrzeni i dostosowania bryły do każdej działki. Jednakowoż nie każdy chce, albo może sobie na nią pozwolić.
W tym wpisie chciałabym skupić się na projektach gotowych, właśnie dlatego, że decydując się na taki wybór, mamy wiele pułapek, na które możemy natrafić. Ja chciałabym aby każdy mógł ich uniknąć. Bo uważam, że spełnienie marzeń o własnym, idealnym domu powinno być możliwe dla każdego.
Wracamy do początków.
Przede wszystkim pamiętaj, że decydując się na budowę domu stoją przed Tobą pierwsze dwie kluczowe decyzje- kupno działki i wybór projektu gotowego. Każdy indywidualnie powinien zadecydować czy najpierw szukać wymarzonej działki czy wymarzonego domu. Między innymi dlatego powstały te dwa wpisy- abyś mógł podjąć te decyzje bardziej świadomie i stworzyć przestrzeń dostosowaną do własnych potrzeb. Mam nadzieję, że po lekturze- będziesz już wiedział co było pierwsze- jajko czy kura 😊
„Osiołkowi w żłoby dano”
Na naszym rynku jest ogromny wybór jeśli chodzi o projekty gotowe. Można przeszukiwać Internet w nieskończoność i nigdy nie być pewnym czy nasz wybór był najlepszym jaki można było podjąć.
Co zrobić żeby wybrać taki projekt gotowy, który spełni wszystkie nasze oczekiwania? Żeby nie zacząć budowy i nie żałować? Albo co gorsza, nie żartować, po zakończeniu budowy, że ten dom wybudowaliśmy „dla wroga”, ale następny będzie „dla nas”?
Na początek znów zebrałam dla Ciebie odpowiednią serię pytań:
- ile osób będzie docelowo mieszkać w domu?* Jakie są potrzeby lokalowe każdej z nich?
- czy często przyjmujemy gości? Czy będziemy chcieli ich przenocować? W jaki sposób chcielibyśmy to robić- w osobnym pokoju czy na rozkładanej kanapie?
- czy marzą nam się przestronne pomieszczenia, czy wolimy mniejsze? Czy chcemy mieć możliwość sprzątania całego domu samodzielnie, czy będziemy do tego celu zatrudniać pomoc?
- czy potrzebujemy dużo miejsca do przechowywania? Chodzi nie tylko o standardowe „szpargały”, ale też np. o większe gabarytowo sprzęty sportowe.
- ile chcemy mieć stanowisk w garażu (jeśli garaż ma się znaleźć w bryle budynku)? Jedno, dwa czy trzy? A może wystarczy dodatkowa wiata?
- ile potrzebujemy łazienek? W tym wc i łazienek dla gości.
- czy mamy zwierzęta domowe? Czy wymagają one jakichś specjalnych przestrzeni lub mają inne niestandardowe potrzeby?
- czy chcielibyśmy mieć osobną pralnię / spiżarnię / pomieszczenie gospodarcze? Każde z tych pomieszczeń można ze sobą połączyć lub rozdzielić- ile ostatecznie dla nas będzie optymalnie.
- czy pracujemy z domu czy codziennie wychodzimy do pracy? Czy potrzebujemy pokoju biurowego czy tylko biurka w którymś z pomieszczeń?
- czy potrzebujemy przestrzeni na nietypowe hobby? Może to być pomieszczenie z witrynami na figurki i miejscem do ich malowania, studio do malowania czy też domowa siłownia.
- jak ważna jest dla nas oryginalna bryła domu i jego wygląd zewnętrzny? Czy chcemy mieć dom ze schodami czy parterowy?
Uwagi:
*Wiem, że to pytanie, na samym początku listy, może wydawać się dziwne, bo przecież każdy budując dom myśli „buduję dom dla siebie i swojej rodziny”. Ale ta „rodzina” to niejednokrotnie bardzo pojemne określenie. Dlatego uważam, że to pytanie jednym z ważniejszych i dlatego właśnie znalazło się na samym początku listy. Oprócz oczywistych sytuacji, w których rodzina powiększa się naturalnie o kolejnych małych członków, często w pewnym momencie naszego życia może zamieszkać z nami rodzic albo dziadek, bo przestanie mieć możliwość samodzielnego mieszkania. Warto wziąć to pod uwagę już na etapie budowy. Domy niestety nie rozciągają się magicznie jak w książkach o pewnym młodym czarodzieju. 😉 Ale, jakby tego było mało, zawczasu należy też pomyśleć o tym, że nasze dzieci w pewnym momencie z naszego domu się wyprowadzą, a nam zostanie powierzchnia, którą trzeba sprzątać, konserwować i ogrzewać.
Połączmy kropki!
Kiedy wiemy już jakie mamy potrzeby dotyczące wyglądu domu, ilości pomieszczeń oraz pozostałych specjalnych wymagań, musimy skupić się na jego funkcjach.
Każde pomieszczenie w domu powinno mieć swoje własne, sensowne miejsce związane z jego funkcją, tylko dzięki temu będzie realnie funkcjonalne. Jeśli pominiemy ten krok, to może się okazać, że będzie to uciążliwe w przyszłości.
Osobiście uważam, że przede wszystkim należy skupić się na roli światła i kierunkach świata. Optymalna sytuacja to taka, w której w czasie, kiedy przebywamy w danym pomieszczeniu wpada do niego bezpośrednie światło dzienne. Oznacza to, że musisz zrobić rachunek sumienia i zastanowić się o jakich porach użytkujesz które pomieszczenia. Nie zawsze jest to proste- jeśli przeprowadzasz się do domu z kawalerki, to pewnie nawet nie wiesz kiedy, w którym z wymarzonych pokoi będziesz spędzał czas. Dlatego już spieszę z pomocą!
Zacznijmy od wejścia.
Strefa wejścia oraz pozostałe komunikacje, schody, garaż i spiżarnia to miejsca w których przebywa się mało, a zatem oświetlanie ich bezpośrednim światłem dziennym nie jest konieczne. Najlepiej kiedy takie pomieszczenia znajdują się w północnej części budynku. W większości projektów gotowych tak właśnie zostały zaprojektowane. Jest jedno ale- nie każda działka ma od tej strony wjazd czy wejście i jeśli masz już działkę z orientacją wjazdu na inną stronę świata musisz o tym pamiętać.
Następnie przejdźmy do salonu.
Strefa dzienna to przestrzeń w której spędzamy zazwyczaj najwięcej czasu. Przychodzimy do niego po pracy i zazwyczaj zostajemy aż do wieczora. To pomieszczenie warto zorientować na zachód. Dzięki temu po południu, mamy dostęp do naturalnego światła. Salon możemy też zorientować na południe- dzięki temu przez większość dnia mamy bezpośrednie słońce- to bardzo miła opcja np. w weekendy. Pamiętaj jednak, że zimą, światło południowe dość szybko znika i wtedy możesz odczuwać jego brak wieczorami.
Kuchnia- serce domu.
Najważniejsze miejsce w domu to dla większości ludzi kuchnia. Tutaj też spędzamy ogrom czasu. Ważne, aby spiżarnia i kuchnia były ze sobą połączone, albo przynajmniej żeby były niedaleko siebie. Dokładnie z tego założenia wychodzą autorzy projektów gotowych. Dlatego są one orientowane na północ lub północny wschód czy zachód. W tym przypadku znów należy pamiętać o tym jaką mamy działkę, ale równie ważne jest żeby zastanowić się nad tym, które światło- wschodnie czy zachodnie- jest dla nas bardziej pożądane. Jeśli jesteś nocnym markiem, to lepiej w kuchni mieć światło zachodnie- dzięki temu wieczorem przy kolacji będzie nadal jasno. Natomiast jeśli jesteś rannym ptaszkiem, to lepiej mieć w kuchni światło wschodnie i popijać poranną kawę z widokiem na zjawiskowe wschody słońca.
Sypialnia i pokoje najmłodszych.
Sypialni tyczą się dokładnie te same zasady co kuchni. Orientacja na zachód lub wschód pozwala nam najlepiej wykorzystać światło dzienne. O poranku- tak aby nas budziło, lub wieczorem, żeby dłużej nam towarzyszyło. Jeśli Twój rytm dobowy jest zróżnicowany, to najlepszym rozwiązaniem, jest orientacja północna. Dzięki zorientowaniu sypialni na północ, będzie się ona mniej nagrzewać. To może być pożądane w obliczu gorącego lata.
Sypialnie dzieci, to chyba najprostsze pomieszczenia. Najmłodsi wracają do domu po południu i przeważnie dużo czasu spędzają w swoim pokoju- odrabiając lekcje lub bawiąc się. Najbardziej optymalne jest orientowanie ich pokoi na południe. Dzięki temu ani nie będzie ich budziło poranne światło w weekendy, kiedy można dłużej pospać, ani nie będą miały problemów z zasypianiem latem, kiedy zachody są późno. Jednocześnie będą miały odpowiednio dużo światła codziennie na odrabianie lekcji i zabawę.
Kąpiel z widokiem.
Na koniec poświęćmy chwilę na łazienki. Oczywiście, często zdarza się, że w tym pomieszczeniu nie ma okien, ale jeśli mamy możliwość posiadania go, to niech jego orientacja podąża za tym samym schematem co sypialnia. Słońce powinno pomóc Ci się umalować albo ogolić rano, bez potrzeby włączania sztucznego światła. Jeśli nie jesteś rannym ptaszkiem, to może zachód słońca oglądany wieczorem z wanny będzie miłym zakończeniem dnia.
Jak widzisz rozkład funkcji w domu, względem stron świata nie jest bardzo skomplikowany i poddaje się regułom, ale wymaga trochę zastanowienia nad własnymi potrzebami.
Dobrze oświetlone pomieszczenia to jeszcze nie funkcjonalny dom.
A co w takim razie stanowi o funkcjonalności domu? Między innymi wzajemne relacje pomiędzy pomieszczeniami. Tak jak na przykład, wspomniana wcześniej odległość między kuchnią i spiżarnią. Jest jeszcze kilka innych kluczowych relacji pomiędzy pomieszczeniami, o których trzeba pamiętać. Optymalnie jest kiedy kuchnia znajduje się w pobliżu wejścia do domu i w pobliżu garażu. Chociażby dlatego, że noszenie zakupów jest wtedy znacznie przyjemniejsze. Na szczęście takie kwestie zazwyczaj są dobrze przemyślane na projektach gotowych.
Grupowanie- droga do optymalnego wykorzystania przestrzeni.
Jeśli chodzi o pralnię i pomieszczenie gospodarcze, to najlepiej kiedy oba te pomieszczenia mają dostęp od strony wnętrza domu, oraz wyjście prosto do ogrodu. Dzięki temu możemy wynieść pranie i suszyć je na dworze (a nie ma nic przyjemniejszego jak wysuszona pościel pachnąca świeżym powietrzem 😉). Najlepiej jest też kiedy pralnia jest w pobliżu łazienki, dzięki temu trasa z rzeczami do prania nie jest uciążliwa. To samo dotyczy sprzętów, których zazwyczaj używamy na zewnętrz, ale czasami potrzebujemy ich wewnątrz aby wykonać jakąś drobną naprawę. Nie są to oczywiście funkcje obowiązkowe w każdym domu i z pewnością można z nich zrezygnować.
Z innych ważnych „zgrupowanych” funkcji ważne jest aby odległość od sypialni do łazienek była możliwie jak najkrótsza. Dzięki temu w nocy nie trzeba wyrabiać dziennej liczby kroków z aplikacji 😉
Wygodnie jest również podzielić dom na dwie strefy „nocną” i „dzienną”. Najłatwiej osiągnąć taki efekt kiedy na parterze standardowo mamy salon i kuchnię, a część sypialną na piętrze. Dzięki barierze w postaci schodów, przyjmując gości, nie musimy przejmować się bałaganem w pokojach dzieci czy nieporządkiem w łazience. A co w przypadku kiedy nie chcemy budować domu piętrowego? Najłatwiej wybrać projekt, w którym do sypialni wydzielona jest osobna komunikacja niż ta prowadząca do części dziennej. Grupując pomieszczenia funkcjami możemy stworzyć przestrzeń najlepiej dostosowaną do własnych potrzeb.
Pewnie teraz nasuwa Ci się pytanie- jak zmieniać funkcje i oświetlenie pomieszczeń, kiedy wybierasz dom spośród projektów gotowych i właściwie żaden nie jest dopasowany do Twoich potrzeb. Już spieszę z odpowiedzią.
Poprawki do wybranego projektu gotowego.
Dużym ułatwieniem przy wyborze projektu gotowego, jest możliwość wprowadzenia podstawowych poprawek już na etapie zakupu- przede wszystkim większość (jeśli nie wszystkie) sklepy umożliwiają zakupienie domu w odbiciu lustrzanym, do tego prezentowanego na stronie. Dzięki temu w najprostszy sposób możesz dostosować nasłonecznienie newralgicznych dla Ciebie pomieszczeń. Jeśli chciałbyś wprowadzać większe zmiany, to musisz mieć na uwadze, że nie wszystkie będziesz w stanie zrealizować równie szybko. Nie wszystkie sklepy wyrażają zgodę na wykonywanie zmian w projekcie domu ze względu prawo autorskie. Dlatego przed zakupem dopytaj sklep jak duże zmiany są dopuszczone umową. Często zdarza się, że dystrybutor współpracuje z architektami, którzy mogą wprowadzić poprawki dostosowane do Twoich potrzeb (oczywiście za dodatkową opłatą). Inne portale natomiast dopuszczają taką możliwość jedynie za pisemną zgodą. Są też takie, które są całkowicie otwarte na zmiany wprowadzane przez architektów zatrudnionych przez ich klientów.
Pewnie zastanawiasz się czy jest możliwość abyś zrobił to zupełnie bez konsultacji z architektem? Oczywiście, że jest taka możliwość- nie musisz konsultować przesunięcia otworów drzwiowych w ścianach działowych(nie nośnych) wewnątrz budynku. Nie musisz też konsultować zmiany grubości ocieplenia ścian zewnętrznych lub wykończenia elewacji(kolorystyki i materiałów). Jednak gdybyś chciał zmienić kąt nachylenia dachu, ilość okien lub umiejscowienie drzwi wejściowych, to musisz takie zmiany wprowadzić z architektem. I to najlepiej jeszcze przed startem budowy! Każda poprawka do projektu gotowego to dodatkowa opłata, zależna od specjalisty do którego się udasz.
W którym momencie podjąć współpracę z architektem lub architektem wnętrz?
Oczywiście, do znudzenia będę powtarzać, że najlepiej zrobić to tak szybko, jak tylko się da. Jeśli jesteś pewien, że będziesz chciał skorzystać z usług projektanta wnętrz, to jeszcze przed zakupem możesz zdecydować się na konsultacje. Dzięki nim będziesz mógł porozmawiać o swoich potrzebach i przeanalizować pod tym kątem wybrane przez siebie projekty domów. Architekt pomoże Ci wybrać opcję najlepszą dla Ciebie, w której wszystkie Twoje potrzeby będą możliwe do zrealizowania.
A co jeśli nie chcesz podejmować współpracy? Wtedy musisz liczyć się z tym, że każda zmiana to dodatkowo poświęcony czas i pieniądze na każdym etapie budowy. Pamiętaj zatem, że mimo iż cena projektów gotowych jest znacznie bardziej atrakcyjna niż cena jaką liczą sobie biura architektoniczne (około 50% różnicy), to projekt gotowy w całości leży na Twoich barkach, podczas gdy w przypadku indywidualnego o wszystko powinien zadbać architekt. Do samej ceny projektu gotowego musisz doliczyć cenę uzgodnień, nadzoru nad budową i koszt adaptacji.
To już koniec.
Zdaję sobie sprawę, że budowa domu to ogromne przedsięwzięcie i zobowiązanie podejmowane zazwyczaj na całe życia. Dlatego warto aby sama decyzja o budowie, ale też wybór projektu był w pełni świadomy i przemyślany w najdrobniejszych szczegółach. Tylko dzięki temu będziesz miał pewność, że Twój dom będzie Cię cieszył przez wiele lat.
PS
Na koniec przypominam, że zapraszam na mój instagram, gdzie możesz podglądać moją pracę. A jeśli szukasz projektanta wnętrz, to zachęcam, do kontaktu 😊